Viết về thầy Giàu

Tôi biết thầy vào khoảng năm 1982, tại một am nhỏ ở Gia Định.

Thầy và cô lúc đó vẫn còn khỏe và chưa nhận viết đề tài về Địa chí thành phố Hồ Chí Minh, nên… hình như còn nghèo. Thầy tham gia vào tổ hợp nuôi trồng dược thảo với số tiền 10.000 đồng với hai tên cổ đông là Cô và Thầy ( mỗi người 5 cổ phần )

Tổ hợp trồng cây tinh dầu lúc đó cũng làm ăn được, đây là một cách làm ăn mới ( kết hợp trồng cây tinh dầu công nghiệp và chế biến ) trong cái thời bao cấp , nhiều người đang tìm cách … tự cứu mình về kinh tế.

Tôi vẫn thường tặng Cô tinh dầu sả để cô cho vào tủ quần áo không bị dán và vệ sinh thơm nhà.

Với cương vị cố vấn tổ hợp, có lần chúng tôi đến hỏi thầy về việc một lâm trường bên cạnh đề nghị liên kết với nông trại của chúng tôi, thầy Giàu đã nói dứt khoát : Đừng nên làm ăn với thằng lớn hơn mình nó sẽ nuốt mình đấy, hãy …ngoại giao thôi.

Có lần tôi gặp thầy ở Thư viện Viện Khoa Học Xã Hội tpHCM, Thầy bảo: “ này, đọc nhiều thì tốt nhưng phải biết biến cái hiểu biết của mình thành thực tế nhé …Châu văn Vương 7 năm bị giam ở Dũ Lý đã viết được 64 quẻ của Kinh Dịch đấy ”. Nhớ lúc đó cả hai cùng cười.

Khi học cao học tại Viện , tôi được GS Mạc Đường đề cử thầy Giàu là người hướng dẫn luận văn với đề tài : “ Ảnh hưởng phong trào bất bạo động của Gandhi trong cuộc cách mạng Ấn Độ vào đầu thế kỷ XX”. Thầy bảo tôi đến nhà thầy vào lúc 6 giờ 30 sáng. Tôi đến đúng giờ. Thầy bảo Cô gói cho tôi một phần bánh mì ăn sáng , và để đó. Thầy đề nghị tôi ngồi yên lắng nghe ( có nghĩa là không được hỏi gì ) , trong 1 tiếng. Thầy bắt đầu nói về việc thầy được bác Hồ cử đến Ấn Độ để gặp Mahatma Gandhi để tìm hiểu về cách thực hiện phong trào bất bạo động. Thầy tả Gandhi với niềm tôn kính…Khi được phép hỏi, tôi hỏi thầy một câu : Thế tại sao VN không áp dụng phương pháp bất bạo động để bớt đổ máu …? Thầy bảo : Không thể được !!! và cả hai cũng đều cười.

Tôi vẫn thường hỏi những người quen của tôi về các tác phẩm của họ : Sách của Anh hay Chị đo được đến đâu rồi ? Đấy là khi tôi nhớ đến thầy Giàu : thầy nói với tôi : Đừng hỏi tên sách vì các đầu sách của thầy phải đo bằng thước…

Vâng, đó là những đóng góp của thầy vào nền văn hóa VN.

Tôi không thích ăn theo ánh hào quang của những nhân vật nỗi tiếng, nhưng , một vài hàng để tưởng nhớ đến Người.

16-12-2010