GIÓ NÚI

(bài này được đăng trên báo Thanh Niên chủ nhật 30/3/2014, với tựa NGHIỆP nhưng bỏ bớt nhiều. Nay đăng lại chính văn)

Gió bắt đầu về lúc chập tối. Ban đầu nhẹ nhàng, phe phẩy, vi vu,  đẩy hết cái nóng của ban ngày vào núi.  Nhưng càng về khuya gió càng mạnh, gầm thét, réo gọi. Năm cái võng lắt lư theo gió. Những người thành thị cứ tưởng bở. Lên núi bằng giày cao gót. May là có cáp treo. Ngồi trong cái thùng treo lơ lững, trôi từ từ lên núi, ca ngợi, nhờ có sản phẩm hiện đại của Mỹ, nếu không thì người già và con nít không thể lên núi viếng Phật được. Người trẻ leo núi cao thế này cũng ứ hự rồi. Nhờ có cáp treo, lên núi mà vẫn còn giữ được phong độ như người thành phố. Các bà, các cô vẫn jupe ngắn cũn cởn, giày cao gót mười phân, cười cười, nói nói…

Gió thổi phần phật vào năm cái võng giăng trong nhà tứ giác nhờ vào bốn cây cột đúc cốt thép, to bằng vòng tay của một người lớn. Bốn cái võng bằng vải dù được cột chặt bốn hướng, cái võng thứ năm là của chị lọt thỏm bên trong. Bốn người đàn ông nói ngày mai là 8 tháng 3, ưu tiên cho phụ nữ.

Thế mà gió không vị nể ai. Mọi sự mọi vật đều bình đẳng. Võng của chị lắt lư đong đưa còn hơn những cái võng khác, có thể vì chị nhẹ cân hơn họ. Lạnh. Gió mang theo cái lạnh cắt da của đá núi.

-         Sao anh chưa gắn cửa cho các phòng?

-         Cửa đã chạm trổ long lân, nhưng trẻ con phá quá, nên chưa gắn vào.

-         Thế anh định cho bá tánh chịu lạnh à!

-         Ừ! Để nếm mùi lạnh của núi.

Tay kiến trúc sư trả lời tỉnh bơ. Phái đoàn lên viếng chùa núi lần này là do người này mời. Các bác lên núi xem ngôi chùa mà tớ đã bỏ công xây dụng từ mười năm nay, sau mười bốn năm xin giấy phép. Chạy tới chạy lui, xuôi ngược, mới xin được sửa lại chùa. Ông kiến trúc sư này có cuộc đời cũng lạ. Phát nguyện đi tu từ năm 12 tuổi. Bố mẹ không cho. Trốn gia đình và chùa. Được đưa đi học từ chùa tổ ở Huế, chùa ở Quảng Nam, một ngôi chùa nhỏ ở quận 8, vào Già Lam tu học với thầy Trí Thủ vừa đi học kiến trúc, trong đời chỉ mê kiến trúc đình, đền, chùa, miếu. Lấy bằng tiến sĩ về kiến trúc Chùa và bây giờ lên núi đập đá để xây Chùa và tạc tượng Phật.

-         Nhưng, sao bây giờ chưa làm xong? Thiếu tiền à?

-         Không, thiếu nhân công. Những ê kíp thợ đến rồi đi, chịu đựng hơn một tháng là giỏi.

-         Có lẽ họ sợ gió núi. Tớ mới ở đây chưa đầy một đêm mà đã ngán rồi.

-         Thế mà tôi đã đi tới đi lui mười năm nay!

-         Tại nghiệp chướng ấy mà.

Cười.

Thú thật cũng chẳng thể hiểu nỗi cái người bạn kiến trúc sư này cũng như bà lão Sư Thầy trụ trì chùa núi. Bảy mươi hai tuổi. Hình ảnh đầu tiên mà chị gặp là một lão Ni cô hai ống quần cột bằng dây thung qua khỏi mắt cá chân, bộ quần áo nâu đầy bụi. Vừa tiếp chuyện đoàn Sử học, vừa đưa mắt nhìn chung quanh để đề nghị các nhóm đệ tử làm cái này cái nọ, vì ngày mai là lễ đắp y tượng Phật nằm, dài năm mươi mét ở lưng chừng núi, phía sau Chùa. Tất bật vì buổi ăn chiều cho các đoàn khách. Lo lắng, dẫn giải cho người đệ tử sắp xếp người rước Đại lão Hòa Thượng sẽ đến Chùa tối nay để sáng sớm mai chứng lễ. Một mặt tranh thủ kể lể với kiến trúc sư về những nhầm lẫn của toán thợ xây dựng và tạc tượng…Chị nhìn thấy bà chạy từ đầu này chùa đến đầu kia chùa, một ngôi chùa không có chiều sâu vì tựa vào vách núi, chỉ có chiều ngang, chiều ngang thì mênh mông, cả trăm mét. Bảy mươi hai tuổi, nhanh nhẹn, hoạt bát, tất bật…Không nghèo, sở hữu 20 hecta thanh long xuất khẩu, một diện tích rừng đang được cho phép khai phá với hàng  ngàn cây cổ thụ to bằng hai vòng tay người ôm không hết. Nhưng sao cực khổ thế kia? Anh bạn kiến trúc sư chép miệng: cũng là nghiệp. Nghiệp luật hay sứ mạng phải xây cho xong, xây cho đẹp, cho hoành tráng ngôi chùa đá trên núi Tà Cú này.

Ban đầu Bà Sư Thầy bảo vào phòng khách nghỉ ngơi. Phòng khách thiết kế khá tiện nghi, có cả toilette bên trong. Kiến trúc sư thành phố vẽ kia mà. Từ cái nắm cửa ra vào, đến robinet đều xịn . Đoàn này thích chí, ý kiến, ý cò với kiến trúc sư là xây Chùa xong một vài tháng nhóm Sử học sẽ họp hành trên đây, mở những salon de culture (những buổi nói chuyện thảo luận về văn hóa), thuyết giảng về Phật pháp, … sẽ làm cho ngôi Chùa ngoài kiến trúc độc đáo về nghệ thuật còn có tính chất trí tuệ. Chưa nói xong thì đã được mời đến ngự ở phòng tín đồ vì Đại lão Hòa Thượng không thể ở chung với người lạ nhất là có nữ lưu. Kiến trúc sư, đã từng là bạn học với Đại lão Hòa Thượng được phép ở lại, người này buồn ý ra ngủ với đoàn. Thế là có năm cái võng đung đưa trước gió.

Một vị vào bếp tìm nước sôi để uống café và trà. Tuần trà thứ nhất, thêm nhị tuần, đến bát tuần vẫn không thể làm cho bớt lạnh và ngủ được. Một vị trong đoàn khoe có nhiều tập thơ. Lại thơ. Nhớ một bài viết: hai đối cực là Toán và Thi ca đầy rẫy ở Việt Nam, và hai thứ này chỉ còn một bước là đến bệnh viện tâm thần. Cãi nhau.

-         Không có thi ca, văn nghệ làm sao mà cuộc đời vui được.

-         Nhưng nhiều quá, tưởng thơ Thánh, thơ Thần, thơ Tiên …còn cảm được. Toàn thơ Tục. Chán lắm.

Trong đoàn có 5 người thì đã có 3 người khoe biết làm thơ, nhưng những đứa con tinh thần này vẫn còn nằm trong…tủ vì chưa có tiền in. Nói qua nói lại để quên gió núi. Cũng chỉ mới 11 giờ. Anh kiến trúc nói trong gió:

-         Giờ này ở nhà tớ còn đang làm việc. Làm sao mà ngủ bây giờ được?

-         Thế thì những lần trước lên đây như thế nào?

-         Ngủ trong nhà khách của đại lão Hòa Thượng đang ngủ?

-         Cũng vì nghiệp luật ấy chứ.

Ngẫm nghĩ cái luật nhân quả của đạo Phật kinh khiếp thật. Nếu có những gì không thể giải thích được đều đổ thừa cho nghiệp luật. Với lý luận nào xác định những người xây chùa trên núi này không vì một thôi thúc vô hình nào đó, quyết tâm theo đuổi việc hoàn thành một kiến trúc ở cheo leo lưng chừng núi như thế này, trong khi họ đủ sức xây nhà với chăn ấm nệm êm. Các tín đồ viếng chùa, các chùa treo chót vót trên núi có bao giờ nhớ đến người nào đã xây chùa, ý kiến nào đầu tiên đúc những tượng Phật cao chót vót như thế. Họ đến vì thắng cảnh, vì sự linh thiêng của các tượng Phật mà quên mất ai là người đã tạc ra các tượng này. Gian khổ,nhọc nhằn giữa cái nắng chói chang ban ngày và gió rét của núi ban đêm…Đó không vì nghiệp luật thì là cái gì?

Mà cũng bởi cái nghiệp nào mà chị phải chịu cái lạnh cắt da khủng khiếp như thế này? Còn đại lão Hòa Thượng tại sao lên núi rồi mà vẫn sướng thế! Có lẽ cũng do nghiệp luật!

Đêm thật dài . Chỉ mong trời mau sáng.